توضیح اجزا اصلی سیستم های ویپ

در اغلب مواردی که سیستم های نوین تلفنی IP پیاده سازی می شود، سه دسته از تجهیزات مورد استفاده قرار می گیرند، تلفن های IP، گیتوی ها و سانترال های IP که هر کدام از این سه دسته مورد بررسی قرار خواهند گرفت. ممکن است در برخی از پروژه ها برخی از تجهیزات استفاده نشود، مثلا در یک انتقال خط ساده ممکن است فقط از دو عدد گیتوی IP استفاده شود اما به ندرت ممکن است از تجهیزات دیگری غیر از این سه دسته در پیاده سازی یک پروژه ویپ استفاده گردد.

بنابراین با اشراف به این سه دسته از محصولات به راحتی می توان هر پروژه پیاده سازی شده ای را تحلیل نمود و یا هر پروژه ویپ یک راه حل مناسب ارائه کرد.

اغلب تولید کنندگان محصولات تمرکز خود را بر تولید یکی از سه دسته محصولات فوق قرار داده اند که برخی از سازندگان سانترال های IP کا مدیریت شبکه های بزرگ VoIP را بر عهده دارند و دیگر ادوات VoIP مثل تلفن های IP و گیتوی های IP در این سانترال ها خود را رجیستر می نمایند.

تلفن های IP که می توانند تلفن های نرم افزاری، بی سیم و یا سیمی باشند خود را درون سانترال IP  رجیستر می نمایند و با ثبت نام در سانترال IP یک شماره داخلی به خود اختصاص می دهند که با شماره گیری آن  شماره داخلی می توان به آن تلفن آنالوگ زنگ زد.

گیتوی های IP که وظیفه ترجمه تکنولوژی ها و زبان های گوناگون را بر عهده دارند، معمولا روی ورودی سیستم VoIP قرار می گیرند و خطوط شهری و یا تلفن های آنالوگ را قادر می سازند به شبکه تلفنی ip  وارد شوند.

در ادامه هر یک از سه دسته از محصولات فوق را با ذکر جزئیات بیشتری توضیح داده خواهد شد.

 تلفن های IP

سازندگان زیادی اقدام به تولید تلفن های مختلف IP نموده اند که این تلفن ها نیز به نوبه خود انواع گوناگونی داشته و به دسته های مختلفی قابل تقسیم می باشند. ساده ترین نوع تلفن های IP همان تلفن های رو میزی IP می باشند که به جای سوکت Rj11 که تلفن های آنالوگ را به سیم تلفن مخابرات وصل می نماید، از سوکت های RJ45 استفاده می نماید که با کابل های شبمه به سوئیچ های اترنت متصل می شوند و از طریق این پورت شبکه صداها را منتقل می سازند. شکل زیر یک تلفن IP رو میزی چهار خط را نشان می دهد.

این تلفن های رومیزی بسته به تعداد خط هایی که می توان در آن ها رجیستر کرد و اندازه LCD به دسته های کارمندی، کارشناسی و مدیریتی تقسیم می شوند، در مدل های مدیریتی معمولاً  امکان اضافه نمودن ماژول های گسترش وجود دارد که با افزودن این ماژول ها، این تلفن ها برای مدیر دفتر ها و منشی ها مناسب می گردد که به آن ها این امکان را می دهد که داخلی های بیشتری را برای شماره گیری سریع بر روی تلفن خود مشاهده نمایند.

دسته دیگری از تلفن ها، تلفن های تصویری می باشند که به وسیله دوربین تعبیه شده بر روی گوشی با دارا بودن LCD نسبتا بزرگ امکان تماس تصویری را فراهم می نماید.

تلفن های بیسیم که شامل تلفن های Dect و تلفن های WiFi می باشند نیز دسته دیگری به تلفن های IP محصوب می شوند که گوشی های Dect تز طریق سرورهای Dect و بر روی فرکانس های اختصاصی خود در سانترال IP رجیستر می شوند اما گوشی های WiFi از طریق شبکه بی سیم موجود سازمان مستقیما در سانترال های IP رجیستر می شوند و نسبت به گوشی های Dect پیاده سازی ساده تری دارند.

دسته دیگری از تلفن های نرم افزاری قابل نصب روی کامپیوتر ها و گوشی های تلفن همراه می باشد به این تلفن ها در اطلاح Soft phone گفته میشود.

برخی از سازنگان انواعی از تلفن های USB را طراحی نمودند که برای راحتی  با soft phone هایی که در کامپیوتر ها نصب می شود مورد استفاده قرار می گرفت اما به علت استفاده بسیار از این گوشی ها در مورد آنها  بیش از این صحبت نخواهیم نمود.

تجهیزات دیگری را می توان جز دسته های تلفن های IP قرار دارد که شاید ظاهر آن ها به تلفن شبیه نباشد اما عملکرد مشابهی دارند. به عنوان مثال دستگاه های Intercom که عملکردی شبیه آیفون هایی که در کنار درب منازل مشاهده می کنیم دارند نیز مثل یک گوشی IP عمل می نمایند با این تفاوت که به جای هندست صدا روی اسپیکر پخش می شود، شکل  زیر نمونه ای از یک Intercom را نشان می دهد که می تواند نقش یک درب باز کن را نیز ایفا نماید.

هم چنین دوربین های SIP نیز عملکردی مشابه تلفن های تصویری دارند با این تفاوت که این دوربین ها LCD ای برای نمایش تصویر مقابل ندارند و تصاویر بصورت یکطرفه منتقل می نمایند، این دوربین ها قابلیت اتصال به سنسور های مختلفی را دارا می باشند که با عمل کردن هر یک از این سنسور ها می تواند تماس تصویری را به سمت مقصد تعریف شده برقرار نماید.

Grandstream SIP  Camera

 گیتوی های IP

گیتوی های IP که نقش دروازه های ورود بین تکنولوژی های ارتباطی گوناگون قرار می گیرند از یک دیدگاه به دسته های Internal و Stand alone تقسیم می شوند، نوع اینترنال بر روی اسلات های PCI و PCI express قرار می گیرند و به صورت کارت هایی شبیه کارت شبکه یا مودم نقش خود را ایفا  می کنند.

گیتوی های Stand alone شبیه مودم های ADSL جعبه ای مخصوص به خود دارند و با یک پورت شبکه به سوییچ وصل می شوند و وظیفه خود را به انجام می رسانند. برخی سازندگان نیز اقدام به تولید نوعی گیتوی USB نموده اند که از انجا که کاربرد این این گیتوی ها بسیار محدود می باشد در اینجا از توضیح این گیتوی ها خودداری می شود.

از دیدگاهی دیگر گیتوی ها ممکن است  FXO, PRI/‌‌BRI, FXSو یا GSM باشند، که در ادامه به هر کدام از این اصطلاحات را توضیح خواهیم داد.

گیتوی های FXO را به خطوط شهری وصل می نمایند و این گیتوی های سیگنال هایی که از سمت مخابرات می آیند را به زبان ویپ  ترجمه می نمایند و بر روی شبکه انتقال می دهند. برای مثال اگر در منزل خود یک خط شهری دارید که هم اکنون آن را به یک گوشی آنالوگ وصل نموده اید، می توانید آن تلفن آنالوگ را از خط تلفن جدا نموده و به جای آن گیتوی با پورت FXO متصل نمایید.

گیتوی های FXS نقش یک مخابرات کوچک را ایفا می نمایند و می توانید از پورت های FXS سیم تلفنی را به یک گوشی آنالوگ متصل نمایید و با برداشتن هندست آن گوشی تلفن بوقی شبیه بوق مخابرات بشنوید. در حقیقت این گیتوی ها دروازه هایی می باشند که پیام های شبکه VoIP را به صورت آنالوگ ترجمه می نمایند، به صورتی که گوشی های تلفن آنالوگ قادر باشند آن پیام ها را بفهمند.

در راه حل هایی که هزینه راه اندازی سیستم های VoIP با استفاده از گوشی های تلفن IP گران تمام می شود می توان به جای هر تلفن IP یک پورت FXS و یک گوشی آنالوگ قرار داد که با توجه به اینکه قیمت پورت FXS بسیار کمتر از قیمت تلفن IP می باشد با استفاده از این گیتوی ها می توان پروژه VoIP را با هزینه های کمتری اجرا نمود.

گیتوی های PRI/BRI و یا E1 بیشتر به گیتوی های دیجیتال معروف می  باشند که زبان خطوط E1 یا  PRI/BRI را به زبان تکنولوژی VoIP ترجمه می نمایند. هر خط E1 معادل سی خط آنالوگ می باشد.

گیتوی های GSM با استفاده از سیم کارت ها تلفن همراه زبان تکنولوژی GSM را به زبان قابل فهم برای تکنولوژی VoIP ترجمه می نمایند.

برخی از شرکت ها از گیتوی های GSM به عنوان یک Back up برای گیتوی های خط شهری خود استفاده می نمایند و در مواقعی که خطوط شهری به هر دلیلی از قبیل کابل برگرداندن، قطع شدن سیم ها حین حفاری و یا این اشکالات پیش آمده  شرکت مخابرات! قطع می شوند از شبکه های سلولی استفاده می نمایند. برخی دیگر از این گیت وی ها برای Termination ترافیک خارجی استفاده می شود.

سانترال های IP

سانترال های IP و یا IP PBX ها هسته مرکزی اکثر شبکه های VOIP بزرگ را تشکیل می دهد. ادوات دیگر شبکه VOIP درون این سانترال ها رجیستر می شوند و این سانترال به هر گونه تلفن IP یا گیتوی یک یا چند شماره داخلی اختصاص می دهد که از طریق این شماره های داخلی می توان با هر گونه تلفن IP ارتباط برقرار نمود. این سانترال های IP علاوه بر ثبت همه ادوات شبکه IP درون خود، قوانین حاکم بر سیستم تلفنی IP  را نیز تعیین می نماید، برای نمونه تعیین قوانین شماره گیری ، فعال نمودن صندوق صوتی، نحوه ارتباط با سانترال های IP دیگر، نحوه دریافت و ارسال سانترال های IP، ارتباط با دیتا بیس و بسیاری از موارد دیگر بر عهده سانترال IP می باشند.

سانترال های IP به دو دسته کلی نرم افزاری و سخت افزاری  تقسیم می شوند که نوع نرم افزاری را می توان بر روی کامپیوتر ها و یا سرورهای مختلفی نصب و راه اندازی نمود. محصولات این دسته نرم افزاری می توانند Open Sourse باشند مانند Asetrisk  و یا کد بسته باشند شبیه نرم افزار CUCM محصول شرکت سیسکو.

شرکت های متعددی محصولات Stand alone خود را با قابلیت ها و ظرفیت های مختلف ارایه نموده اند یکی از کوچکترین و ارزان ترین سانترال های IP که به تازگی تست کرده ایم و قیمتی در حدود ۶۰ دلار دارد ظرفیتی حدود ۳۶ داخلی و ۱۲ تماس همزمان را دارا می باشد، از انواع بزرگ تر می توان به سانترالی های Avaya اشاره نمود که حدودا ۵۰۰ داخلی را پشتیبانی می نماید.

در فصل آینده راه حل های گوناگونی مورد بررسی قرار خواهند گرفت که به هر یک از  آن ها و به نحوه استفاده هر یک ادوات شبکه VOIP اشاره کامل تری خواهد شد و در نهایت مفهوم هر دسته از تجهیزات فوق و نحوه استفاده از آن ها روشن تر بیان خواهد شد.